مدیریت دارایی فیزیکی، نیازمندی امروز و الزام فردا

نرم افزار IFS یکی از برترین نرم افزارهای حوزه نگهداری و تعمیرات (CMMS) و نیز مدیریت یکپارچه داراییهای سازمانی (EAM) می باشد. IFS راهکارهای مرتبط با نگهداری و تعمیرات و مدیریت داراییها را برای هر سازمان متناسب با نیازها و اولویت های آن سازمان به صورت بسته ای از ماژولها و کامپوننتهای مرتبط انتخاب و پیشنهاد می نماید. به عنوان مثال مجموعه ماژولها و کامپوننتهای انتخاب شده در تصویر بالا مجموعه ای جامع را برای سیستمهای نگهداری و تعمیرات و مدیریت داراییها را برای یک سازمان دارایی محور (Asset intensive) فراهم می نماید. ویژگی بارز بسته EAM نرم افزار IFS عدم تناقض آن با راهکارERP شرکت بوده و سازمان در هر زمان میتواند بسته EAM را به سیستم یکپارچه برنامه ریزی منابع سازمانی ERP ارتقا دهد. این ویژگی ریشه در ساختار ماژولار نرم افزار IFS داشته که سبب قابلیت انعطاف بالای نرم افزار و همچنین قابلیت امکان ایجاد تغییرات لازم و به موقع در واکنش به تغییرات محیطی (Agility) می گردد.

در حوزه نگهداری و تعمیرات مشابه تمامی حوزه‌های دیگر در صنعت، استاندارد‌های بسیاری مطرح شده است. در ارتباط با نحوه و روش جمع آوری داده‌ها، رایج‌ترین استاندارد در صنعت نفت، گاز و پتروشيمي، استاندارد ISO 14224 با عنوان “‌‌جمع‌آوري و تبادل داده‌هاي نگهداري و تعميرات و قابليت اطمينان براي تجهيزات نفت، گاز و پتروشيمي” می باشد. در صنايع نفت، گاز و پتروشيمي، ايمني، قابليت اطمينان و تعميرپذيري تجهيزات از اهميت ويژه‌‌ای برخوردار است. هزينه‌ها و تبعات ناشي از کم توجهي به قابليت اطمينان و ايمني بسيار سنگين هستند و از اين رو تعریف اطلاعات خرابي، دلايل و مکانيزم بروز خرابي و تکنيک‌هاي نگهداري و تعميرات مرتبط به اين دسته از صنايع، مهم دانسته شده و شرکت‌ها به تدريج پي بردند که براي تسهيل گردش و تبادل اطلاعات در بخش‌هاي مختلف سازمان نيازمند فرمت‌هاي اطلاعاتي استاندارد و زبان مشترک هستند. این استاندارد حداقل اطلاعات مورد نياز جهت استفاده در تحليل‌هاي نت و قابليت اطمينان را در قالب فرمت‌هاي استانداردي براي ‌‌جمع‌آوري و ثبت داده‌ها معرفي مي نماید. از دیگر استاندارد‌های حوزه نت در شرکت‌های با حجم عملیاتی بالا و دارایی‌‌های گسترده و حیاتی، استاندارد‌های سیستمهای مدیریت دارایی (ISO 55001) است. مدیریت دارایی،‌ روش و فعالیت‌های طرح‌ریزی شده‌ای است که سازمان از طریق آن، هزینه‌ها، ریسک‌ها و عملکرد دارایی‌های فیزیکی را در طی چرخه عمر دارایی با هدف پیاده سازی برنامه‌های استراتژیک سازمان، برنامه ریزی و مدیریت می‌نماید. مطرح شدن مبحث مدیریت دارایی‌ها منجر به تغییر نگاه سازمان‌ها از مدیریت فنی به نگاه استراتژیک دارایی‌ها و از مدیریت جزیره‌ای (CMMS) به مدیریت سیستمی (EAM) شده و دستاوردهای ویژه‌ای را به همراه داشته است. بسیاری از سازمان‌های ایرانی، جهت پیاده‌سازی و برآورده‌سازی این الزامات، به دنبال یک الگو برای جهت دهی به تلاش‌های خود در زمینه مدیریت دارایی‌های فیزیکی هستند. مدل‌های تعالی سیستم‌های مدیریت دارایی‌های فیزیکی (PAM) به عنوان مناسب‌ترین الگو معرفی شده است. مدل پیاده سازی سیستم مدیریت نت تری وایرمن که هرم قابلیت اطمینان و مدل جان کمپبل John Dixon Campbell که مدل آپ تایم UPTIME را ارائه نموده‌اند، از پرکاربردترین این مدل‌ها هستند.

با توجه به تجربه و سوابق تیم شرکت دانا سیستم در پیاده‌سازی بسته مدیریت دارایی نرم‌افزار IFS در صنایع مختلف، توصیه می‌شود در هر صنعتي که فعاليت مي‌کنيد و در هر مرحله‌‌ای از پياده سازي سيستم نت که هستيد از استاندارد 14224 در شناسایی و طراحی فرایند نت در سازمان به عنوان يک راهنما استفاده نماييد. راهنمائیهاي ارزنده این استاندارد در ‌‌جمع‌آوري اطلاعات مربوط به خرابي‌ها و اطلاعات نگهداري و تعميرات را نيز در کمتر منبع مطالعاتي مي‌‌توان يافت. در این استاندارد اشاره شده است که کيفيت داده‌های جمع آوری شده و روش جمع آوری داده‌ها در کیفیت تجزیه و تحلیل داده‌های آتی نقش بسیار مهمی دارد. براین اساس جمع آوری و نظارت صحیح بر صحت اطلاعات مذکور تاثیر بسزایی در موفقیت راه اندازی سیستم‌های نرم‌افزاری و اطلاعاتی خواهد داشت. لازم بذکر است اطلاعات پایه مورد نیاز جهت شروع به کار در نرم‌افزار IFS، بخوبی نیازمندیهای استاندارد مذکور را برآورده می‌نماید.

شرکت دانا سیستم برای سازمانهایی که سفر مدیریت دارایی را آغاز می کنند، استفاده از این استاندارد را به عنوان ابزاری بسیار مناسب جهت تطبیق با استانداردهای موجود در صنعت نفت، گاز و پتروشيمي پیشنهاد نموده که سازمان را به تهيه اطلاعات در سه بخش توصيه و راهنمايي لازم را براي ‌‌جمع‌آوري و سازماندهي اين اطلاعات ارائه مي‌نماید:

1)اطلاعات تجهيزات (کلاسه بندی تجهیزات، شاخص اهمیت تجهیز و …):

در بخش اول نحوه مرزبندي و معرفي يک آيتم به عنوان تجهيز مستقل و همچنین چگونگي ايجاد ساختار شکست براي تجهيزات تشريح می‌گردد. بسته EAM در نرم‌افزار IFS با محوریت دارایی (Asset Base) طراحی شده است. به این معنی که کلیه تراکنش‌های سیستم و نرم افزار حول محوریت تجهيز و ثبت و نگهداری اطلاعات تجهيز می‌باشد. قابلیت تعریف انواع مختلف ساختار تجهیز (مطابق آنچه که در استاندارد مطرح شده است) در سیستم از ویژگی‌های این نرم‌افزار می‌باشد.

2)اطلاعات خرابی ها(حالت خرابی, علت خرابی, پیامدخرابی, روش شناسایی خرابی و …)

3) اطلاعات نگهداري و تعميرات (اولویت بندی wo، انواع فعالیت‌های نت، اطلاعات ابزار، اطلاعات پرسنل نت و پیمانکاران نت و …)

جمع‌آوري اطلاعات براي استفاده در محاسبات قابليت اطمينان يکي از اهداف مهم بوده که تعريف و ثبت داده‌هاي مربوط به خرابي نیز به عنوان اطلاعات پایه در نرم‌افزار به نحو مطلوبي براساس استاندارد برآورده می‌شود. اطلاعاتی مانند کدینگ حالتهای خرابی (Failure Mode)، کدینگ مکانیزم خرابی (Failure Mechanism)، ریشه خرابی (Failure Cause) و …. در نرم‌افزار IFS نیز ‌‌جمع‌آوري و نگهداري اطلاعات مرتبط به فعاليت‌هاي نت در هر دو دسته فعاليت‌هاي اضطراري/ اصلاحي و فعاليت‌هاي نگهداری مورد توجه قرار گرفته است. برآورده‌سازی این استاندارد بدلیل فراهم سازی بستر اطلاعاتی مناسب، می‌تواند بستر تعالی را در سازمان ایجاد نماید.

لازم بذکر است با بکارگیری نرم‌افزار‌های مدیریت یکپارچه دارایی (EAM)، بسیاری از گام‌های مدل‌های تعالی برای سازمان‌های دارایی محور تسهیل خواهد شد. مدل آپتایم، آزموده شده‌ترین و فراگیرترین مدل مدیریت دارایی‌های فیزیکی (نگهداری و تعمیرات) با بیش از ۱۰۰۰ پیاده سازی در جهان است. این مدل ۱۰ جنبه‌ی مدیریت دارایی فیزیکی را در نظر گرفته و پس از ارزیابی نشان خواهد داد که سرمایه گذاری بر روی کدام یک از این جنبه‌ها، بازگشت سرمایه ی بالاتری را برای سازمانها به ارمغان خواهد آورد. لازم بذکر است در این راستا اداره کل راهبری نظام نگهداری و تعمیرات صنعت نفت کارگروه داخلی تشکیل داده و با همکاری تیم مجرب و با اقتباس از مدل جان کمپبل، مدلی بومی برای این وزارت خانه تهیه نموده و به شرکت‌های زیرمجموعه جهت اجرا ابلاغ شده است.

نرم‌افزار‌ها در این حوزه به عنوان نگهدارنده شریان اصلی نگهداری و تعمیرات، یعنی داده‌ها و اطلاعات مرتبط، اهمیت دو چندانی در فرایند‌ها و سیستم‌های نگهداری و تعمیرات دارند. جهت تطبیق با نیازمندیهای این مدل‌ها، سازمان نیاز دارد تا تمامی اطلاعات دارایی را در سرتاسر چرخه عمر بتواند در یک دیتابیس و سیستم جهت مدیریت بهتر مورد استفاده قرار دهد. برای برآورده‌سازی نیازمندیهای این الزامات، نرم افزار‌های حوزه EAM بسیار راهگشا خواهند بود. نرم‌افزار IFS به خوبی نیازمندی‌ها و ابزار‌های اشاره شده در گام‌های مختلف هرم‌های تعالی در دو مدل کاربردی کمپبل و تری وایرمن را از طریق ماژول‌های مختلفی پوشش می‌دهد.

همچنین ماژول‌های مختلف نرم‌افزار IFS براساس آنچه به عنوان سیستم مدیریت نگهداری و تعمیرات در استاندارد NORSOK اشاره شده است، نیازمندی‌های سیستم مذکور را مطابق تصویر زیر برآورده می نمایند.